ျမန္မာျပည္ေဆာက္လုပ္ေရးေလာကမွ အယူအဆအလြဲမ်ား(၂၂)

ျမန္မာျပည္ေဆာက္လုပ္ေရးေလာကမွ အယူအဆအလြဲမ်ား(၂၂)
အထပ္ျမင့္အေဆာက္အဦမ်ားသည္ အထပ္နိမ့္ထက္ ငလွ်င္လွဳပ္ရင္ ပိုခံရတယ္

အမ်ားစုထင္တာက အထပ္ျမင့္အေဆာက္အဦေတြက ငလွ်င္လွဳပ္ရင္ အထပ္နိမ့္ေတြထက္ ငလွ်င္ဒဏ္ကို ပိုခံစားရလြယ္တယ္။ ပိုေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတယ္လို႔ ထင္တတ္ပါတယ္။  တကယ္ေတာ့ အထပ္ျမင့္ေတြက အထပ္နိမ့္ထက္ ငလွ်င္လွဳပ္ရင္ ပိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရပါတယ္။ (ငလွ်င္ဒဏ္ခံေအာင္ေတာ့ DESIGN လုပ္ထားဖို႔ေတာ့ လိုမွာေပါ့ :-)  )

1) ငလွ်င္လွဳပ္တဲ့ အခါ အေဆာက္အဦေျမေနရာမွာ လႊမ္းမိုးတဲ့ Site Period ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ Site က ေက်ာက္သား (Rock) ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားရင္ Fundamental frequency of shaking က တိုၿပီး ေျမေပ်ာ့ (soft soil) ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားရင္ေတာ့ Fundamental frequency of shaking က ရွည္ပါမယ္။ ဒီလို site ရဲ႕ Ground အေျခအေနေပၚမူတည္တဲ့ Site Period က 0.5s (Rock) ကေန 2.5s (soft soil) အထိ ရွိပါတယ္။

2) Building (အေဆာက္အဦ) မွာလဲ သူ႔ရဲ႕ Fundamental Period (T) ဆိုတာရွိပါတယ္။ T ကို ခန္႔မွန္းတဲ့ Formulas ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အၾကမ္းအားျဖင့္ေတာ့ အထပ္အေရအတြက္ (N) ကို 0.1s နဲ႔ ေျမွာက္ၿပီး ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ 5 ထပ္ဆို 0.5s နဲ႔ 25 ထပ္ဆို 2.5s ပါ။ (ဒါက အၾကမ္း ခန္႔မွန္းတာပါ။)

3) အေဆာက္အဦ ပ်က္စီးမႈက Site နဲ႔ Building Period ထပ္တူက်တဲ့အခါ (ဒါကို Resonance လို႔ေခၚပါတယ္။) ပိုမိုဆိုးရြားေစပါတယ္။

4) Ground က Period က 0.5s (Rock) ကေန 2.5s (soft soil) အတြင္းရွိႏိုင္တဲ့အတြက္ 5ထပ္ကေန 25ထပ္ၾကား အေဆာက္အဦေတြက ပိုမိုအႏၱရယ္ရွိပါတယ္။ 25 ထပ္ထက္ျမင့္တဲ့ အေဆာက္အဦေတြကေတာ့ ဒီ Resonance range ရဲ႕အျပင္မွာ က်ေနတဲ့အတြက္ ဒီိုအႏၱရယ္ကေနေတာ့ ပိုၿပီး သက္သာရာရေစပါတယ္။

5) (Comment က ပံုကို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္.) Very Short Period ျဖစ္တာတစ္ခုကို စဥ္းစားၾကည့္ပါမယ္။ (T<0.7s ဆိုရင္ short period လို႔ေခၚၿပီး T>0.7s ကို Long Period လို႔ေခၚပါတယ္။) Very Short Period  ျဖစ္လို႔ Rigid လဲျဖစ္ပါတယ္။ ငလွ်င္လွဳပ္ရင္ Ground ေရြ႕သလို သူက လိုက္ေရြ႕ေနပါမယ္။
Very Long Period ျဖစ္တာတစ္ခုကို စဥ္းစားၾကည့္ပါမယ္။( ဥပမာ T=10s အထပ္100 ေလာက္) သူကေတာ့ Flexible ျဖစ္ပါတယ္။ Ground ကေရႊ႕ေနေပမယ့္ ထိပ္မွာေတာ့ ျငိမ္ေနတယ္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။
ဒီသေဘာတရားကို လက္ေတြ႔သိႏိုင္ေအာင္ ခ်ိန္သီးတစ္ခုကို ႀကိဳးတိုတိုထားၿပီး ရမ္းၾကည့္ပါ။ ခ်ိန္သီးရမ္းခါေနတာကို ေတြ႔ရမွာျဖစ္ၿပီး ႀကိဳးကို တေျဖးေျဖးရွည္ၿပီး စမ္းၾကည့္တဲ့ အခါ ႀကိဳးရွည္လာတာနဲ႔အမွ် ခ်ိန္သီးက သိပ္မရမ္းေတာ့တာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ (ဒါကို Seminar တစ္ခုမွာ ဆရာဦးေစာေထြးေဇာ္ လက္ေတြ႕ လုပ္ျပသြားတာကို ၾကည့္ခဲ့ရပါတယ္။)

6) အထပ္ျမင့္ေတြက ငလ်င္ျပင္းအားမမ်ားတဲ့ေနရာမွာဆိုရင္ Wind ကို စဥ္းစားၿပီး Lateral Load ခံႏိုင္ေအာင္ Design လုပ္ထားတာက Earthquake ထက္မ်ားေနႏိုင္ပါတယ္။ အဲ့အတြက္လဲ ငလွ်င္ဒဏ္ကို ေကာင္းေကာင္းခံႏိုင္ရည္ ရေစပါတယ္။ ငလွ်င္ျပင္းအားမ်ားတဲ့ေနရာ ဆိုရင္လဲ နံပတ္(၅) အခ်က္မွာေျပာထားသလို Flexibel ျဖစ္တဲ့အတြက္ ငလွ်င္ဒဏ္ကို ျပင္းျပင္းမခံရေစပါဘူး။

Photo Credit : Internet

(ဗိုလ္ဗိုလ္ေက်ာ္)